Jezuïet en bevrijdingstheoloog Rutilio Grande uit El Salvador werd zondag 22 januari 2022 zalig verklaard. Wie was hij en waarom werd hij vermoord?

Rutilio Grande sj werd geboren in El Paisnal, El Salvador, op 5 juli 1928. Hij ging eerst naar het aartsbisschoppelijk klein seminarie, waarna hij toetrad tot de Sociëteit van Jezus op 5 september 1945. Hij volgde de jezuïetenvorming in verschillende landen, waaronder Venezuela, Ecuador, Spanje en België. Op 30 juli 1959 werd hij priester gewijd.

Voorvechter van sociale rechtvaardigheid

Naast zijn werk als parochiepastoor hield hij zich ook bezig met de vorming van jonge jezuïeten, die zich voorbereiden op het priesterschap. Hij was een vernieuwer en groot voorvechter van sociale rechtvaardigheid en vrijheid. Zo speelde hij een belangrijke rol bij de oprichting en verspreiding van basis- gemeenschappen in El Salvador, en zette hij zich in voor de leefomstandigheden van de landarbeiders en kleine boeren. Zijn werk van evangelisatie bracht een bewustwordingsproces op gang onder de bevolking van deze campesino-gemeenschappen. Dit maakte zijn bediening verdacht bij de heersende oligarchie van El Salvador en maakte van pater Rutilio een doelwit.

Op 12 maart 1977 werd pater Rutilio met twee lekenmetgezellen, Manuel Solorzano (72) en Nelson Rutilio Lemus (16), tijdens een autorit in een hinderlaag gelokt. De aanval vond plaats terwijl ze in een Volkswagen Safari van hun parochie in Aguilares naar El Paisnal, zijn geboortedorp, reden om de novene van San José te vieren. Zij werden neergeschoten door leden van de Nationale Garde op bevel van een vereniging van grootgrondbezitters.

Rutilio Grande en Óscar Romero

Pater Rutilio was de eerste priester die werd vermoord voordat de burgeroorlog in El Salvador begon. Velen zouden daarna hetzelfde lot ondergaan. Al voor de moord had hij meermaals doodsbedreigingen ontvangen en werd hij publiekelijk vervolgd.

Rutilio Grande sj was een goede vriend van bisschop Óscar Romero en de geestelijkheid van het aartsbisdom San Salvador. Zijn gewelddadige dood bracht Romero, die slechts drie weken daarvoor als aartsbisschop van San Salvador was geïnstalleerd, ernstig in de war. De dood van Rutilio beïnvloedde sterk de pastorale missie van het bisdom en het leven van bisschop Romero, die zich persoonlijk engageerde met het lot van de armen. Óscar Romero moest daarvoor een hoge prijs betalen. Drie jaar later, in 1980, zou ook hij als martelaar sterven.

Bij een bezoek aan de kerk in El Paisnal afgelopen februari, waar Rutilio Grande en zijn metgezellen zijn begraven, zei Arturo Sosa dat “het voorbeeld van de christelijke inzet van Rutilio Grande en zijn metgezellen ons mag inspireren en vernieuwen. De martelaren getuigen van de doeltreffendheid van het ene verlossende offer. Het offer van het leven dat uit liefde en met liefde wordt gegeven, zoals Jezus heeft gedaan, om bevrijding en verzoening te bieden.”

Foto via Memoria Viva TVES