Pierre Favre werd geboren op 13 april 1506 in Le Villaret, een klein dorpje in de Franse Alpen, in een familie van schaapherders. Tijdens zijn studies in Parijs werd hij kamergenoot van Franciscus Xaverius en Ignatius van Loyola.

Op 7-jarige leeftijd moest hij voor het eerst, samen met andere herders, gedurende de zomermaanden de kuddes vergezellen in de hoge alpenweiden. Pierre was helemaal niet opgetogen met het vooruitzicht herder te worden. Hij slaagde erin zijn ouders te overtuigen hem te laten studeren en begon zijn lange studieloopbaan aan de leeftijd van 10 jaar. Hij legde een gelofte van eeuwige zuiverheid af, toen hij amper 12 jaar oud was. Zijn leven lang zou de trouw aan deze gelofte voor hem strijd betekenen. Strijd en onrust zouden trouwens dagelijks brood zijn voor deze verstandige maar psychologisch kwetsbare herdersjongen.

In 1525 schreef Favre zich in aan de universiteit van Parijs waar hij de artes begon te studeren. Hij ging wonen in het Sint-Barbaracollege. Zijn kamergenoten waren Franciscus Xaverius en Ignatius van Loyola. Deze laatste was bijna dubbel zo oud als Pierre. Snel werd Favre de studiebegeleider van Ignatius. Op zijn beurt zou Ignatius de geestelijke begeleider worden van Favre. Zijn oudere kamergenoot hielp hem om geleidelijk aan te leren leven met zijn chronische twijfels, angsten, scrupules en gemoedsschommelingen. Het werd een lange leerschool in de onderscheiding van de geesten. Favre werd hiervan een uitzonderlijke ervaringsdeskundige, met vallen en opstaan. Pas na 9 jaar oordeelde Ignatius dat de tijd rijp was om hem de volledige Geestelijke Oefeningen te laten doen. Ignatius zou later zeggen over Pierre Favre dat van de eerste Jezuïeten hij diegene was die het best de Oefeningen gaf.

Favre was de eerste van de gezellen die tot priester werd gewijd. En toen Ignatius in 1535 voor enkele maanden terugkeerde naar Baskenland, stelde hij hem aan als zijn plaatsvervanger. Meer dan over de leiderscapaciteiten van Favre, zegt deze blijk van vertrouwen iets over de beminnelijkheid en de spirituele rijkdom van een man die door het lange samenleven en –werken met Ignatius als zijn alter ego was geworden. Simon Rodriguez, een andere van de eerste gezellen, schreef in 1577 over Favre : “In zijn omgang met andere mensen was er iets van een bijzonder zeldzame zachtheid en charme waarvan ik moet bekennen dat ik ze tot op vandaag bij niemand anders heb ontmoet. Op de een of de andere manier slaagde hij erin om zo de vriendschap van andere mensen te winnen en ongemerkt geleidelijk hun ziel binnen te komen, dat hij hen door zijn gehele manier van zijn en door de vriendelijkheid van zijn woorden onweerstaanbaar voerde tot liefde voor God.”

Het apostolaat zou beide vrienden weldra scheiden. Op verzoek van Paus Paulus III werd Favre in juni 1539 naar Parma gezonden. Hij zou Ignatius eerst terugzien in juli1546, twee weken voor zijn dood. Voor Pierre Favre begon een rondtrekkend bestaan. Het “Memoriale”, zijn geestelijk dagboek, is hiervan een weerslag. Het grootste deel van deze 7 jaren bracht hij door in Duitsland, verscheurd door de reformatie.

Sporadisch trad hij op als theologisch expert in twistgesprekken of als raadgever van bisschoppen. Maar, in de lijn van Ignatius, was hij van oordeel dat het meer aangewezen was te investeren in de persoonlijke bekering en hervorming van de Duitse katholieken, dan in het polemiseren. Het grootste deel van zijn tijd ging dan ook op in het biechthoren, het geven van Geestelijke Oefeningen en het voeren van geestelijke gesprekken. Hierin was Pierre Favre op zijn best.

Een van de karaktereigenschappen die hem kenmerkte was zijn vermogen mee te leven. Zelf overgevoelig voor het kwaad, had hij een grote betrokkenheid op het lijden en de onmacht van anderen. Dit was in het bijzonder te merken in zijn even rijk als soms onthutsend gebedsleven. Zo bad hij graag voor de zielen in het vagevuur, vanuit de overweging dat die niet voor zichzelf konden zorgen. Hij had een grondige afkeer voor alles wat naar protestantisme rook. Maar dit belette hem niet om van ganser harte en met open hart te bidden voor de protestanten zelf.

Zijn zending in Duitsland en in het bijzonder het opkomende protestantisme waren een doorlopende beproeving en bron van soms zware neerslachtigheid en wanhoop voor Favre. Dit zegt iets over een objectief historisch gegeven. Maar minstens zoveel over zijn psychische broosheid. Toch heeft Favre nooit gevraagd om een andere zending te krijgen. Hij was dermate beslagen in de biddende onderscheiding van de geesten, dat hij er steeds weer in slaagde om, door de droefheid heen, door te stoten naar een diepere bewustzijnslaag waar hij troost ervaarde.

Van Favre is geen enkel authentiek portret bekend. In de iconografie kan je hem gewoonlijk identificeren door de engelen die in zijn nabijheid worden voorgesteld. Deze verwijzen naar het, voor ons, wondere gebedsleven van Pierre Favre. Hij had niet alleen een grote devotie voor relikwieën en heiligen. Maar in het bijzonder ook voor de engelbewaarders van de mensen met wie en de steden waar hij leefde. In het afgelegen Duitsland leidde Favre als Jezuïet vaak een eenzaam leven. Maar zijn gevoeligheid voor de gemeenschap van de heiligen en voor de onzichtbare maar actieve goddelijke aanwezigheid in heel de geschapen werkelijkheid maakten van zijn gebed een ontmoetingsruimte bij uitstek waar hij steeds weer op krachten kwam.

Het vruchtbare apostolaat van Pierre Favre en de rijkdom van zijn geestelijk en affectief leven illustreren hoe heiligheid niet hoeft samen te vallen met psychische heelheid. De “zalige” heiligheid van Favre was veeleer gelegen in zijn vermogen om op vruchtbare wijze om te gaan met zijn beperkingen en deze onderscheidingskunst te laten uitgroeien tot bron van leven voor vele andere mensen. Hij is er een aanstekelijke illustratie van hoe onze God recht kan schrijven op ’s mensen kromme wegen.

Op 17 december 2013 werd Pierre Favre sj heiligverklaard door Paus Franciscus.

• • In onderstaande video legt Marc Lindeijer sj uit waarom Paus Franciscus besloot om Pierre Favre sj heilig te verklaren.