1920 – 2008
Componist

Deze jezuïet, baanbreker van het Frans liturgisch lied, overleed op 8 augustuss 2008 op 87-jarige leeftijd.

Voor een ganse generatie is de naam van pater Gelineau sj verbonden aan de ontdekking van de psalmen. Het uitkomen, in 1953, van zijn eerste langspeelplaat gewijd aan psalmen en liederen, betekende een grote ommekeer in de Franstalige liturgische gezangen.

Voor de eerste keer ontdekte men teksten die men tot dan toe uitsluitend in het Latijn gehoord had. De jonge jezuïet had voor deze opname gewerkt op basis van het psalmboek uit ‘ La Bible de Jérusalem ‘, zoals dit vertaald werd door Raymond Schwab.

Op muzikaal vlak, sterk geïnspireerd door de Gregoriaanse traditie, had hij gezocht om, zo zei hij, de ‘ onzichtbare dimensie van de tekst te laten uitkomen’, om ‘ de woorden te laten zeggen wat ze niet zeggen ‘, en ‘ om toe te laten dat ‘ het publiek zou zingen ‘. Uiteindelijk had hij er gekozen voor de toonaard van si-groot, meditatief.

Bijna zestig jaar samenwerking met de gemeenschap van Taizé

Vanaf dat ogenblik heeft Joseph Gelineau, die het muzikaal schrift en orgel gestudeerd had aan de school César-Franck in Parijs, nooit meer opgehouden te schrijven en te componeren. Liturgisch raadgever tijdens Vaticanum II, speelde hij een belangrijke rol in de herontdekking van andere vormen van liturgische gezangen : lofzangen, beurtzangen, gezangen en recitatief …

In de jaren ’60 heeft hij zich , samen met een medebroeder, Didier Rimaud sj, toegelegd op de studie van hymnen. Gedurende bijna 6o jaren heeft hij ook samengewerkt met de gemeenschap van Taizé die, vanaf de jaren ’50, elke dag de psalmen in het Frans zingt.

“ In 1948, toen de beginnende gemeenschap slechts zes broeders telde, vroeg Frère Roger hem reeds een eerste lied te componeren “, herinnert ons Frère Aloïs , de huidige prior van de gemeenschap van Taizé. ‘ De laatste 15 jaar heeft Joseph Gelineau sj voor ons nog enkele van onze mooiste Gezangen van Taizé geschreven en een merkwaardig geheel liederen voor de eucharistie. Met een buitengewone gevoeligheid heeft hij steeds begrepen wat geschikt was voor het gebed van onze gemeenschap.”

Als componist, liturg, musicus, pastor, heeft Joseph Gelineau sj zijn leven ten dienste gesteld van het lied in functie van de van de vieringen, met het risico van soms niet begrepen te worden. Zijn liederen – van ‘Le Seigneur est mon berger‘ tot aan zijn laatste cantilenes – zijn door iedereen gekend.

 Hij heeft vorm gegeven aan de verhouding tussen de liturgie en de wereld

“ Hij leefde van de liturgie en wist het mysterie door te geven, herinnert Br. Patrick Prétot ons, directeur van ‘ l’Institut supérieur de liturgie ‘ van het Institut Catholique van Parijs, die één van zijn leerlingen was. Hij heeft vorm gegeven aan de zin van onze van onze christelijke bijeenkomsten en aan de verhouding tussen de liturgie en de wereld. Het was zijn betrachting – maar hij heeft er ook toe bijgedragen – om van het lied een gemeenschappelijk gebeuren te maken, een liturgisch lied van onze tijd.”

Geboren in 1920 te Champ-sur-Layon ( Maine-et-Loire ), ingetreden in de Sociëteit van Jezus in 1941, werd hij getekend door de ontmoeting met de dichter Patrice de La Tour du Pin, van wie hij de hymnen in muziek omzette. Priester-moderator benoemd van de sector van Ecuelles ( Seine-et-Marne ), liet hij zich ‘ vernieuwen ‘ door de begeleiding van geloofsgemeenschappen die op zondag samenkwamen, in afwezigheid van een priester.