Samen bidden, onderscheiden en werken aan een gezamelijke toekomst

Één miljoen euro

Wat brengt de toekomst? Een vraag die elke mens bezighoudt, maar die voor de Kerk nog veel nijpender klinkt: wat moeten we doen, hoe moeten we spreken en leven om het geloof relevant te maken? Waarop moeten we onze steeds schameler menselijke middelen inzetten? Een miljoen euro voor wie het antwoord heeft.

Dat laatste zeg ik met een gerust gemoed, want niemand weet met zekerheid het antwoord. Ook hooggeleerde jezuïeten niet. We kunnen alleen zoeken en tasten, overleggen en projecties maken, en dan toch de nodige stappen zetten. Maar een eenduidig, onbetwijfelbaar antwoord zal er niet komen – de verdeeldheid blijft, en dat moeten we onder ogen zien.

Toch hebben 103 jezuïeten uit Noordwest-Europa in de afgelopen twee weken (24 juli-4 augustus 2015) een poging gewaagd. De idee erachter was de volgende: als de complexiteit van de vraag – ‘wat moeten we doen?’ –  niet te overzien valt, dan moeten we misschien eerst trachten te werken aan onze benadering van het probleem. We proberen er op een andere manier naar te kijken: met innerlijke vrijheid, met een meer geestelijke ingesteldheid. De vraag wordt dan: waartoe roept God de Sociëteit van Jezus vandaag? Hoe willen we zijn roepstem beantwoorden?

Illustere voorgangers

Voor die nieuwe blik hebben we ons laten helpen door de wijsheid van de ignatiaanse traditie, o.a. door de Deliberatio primorum patrum, het verslag van een ‘retraite’ die de eerste gezellen van Ignatius doormaakten in het voorjaar van 1539. Voorheen waren hun plannen om naar het Heilig Land te gaan mislukt. De keizer, koningen en bisschoppen begonnen steeds meer beroep op hen te doen voor allerlei zendingen. De eerste gezellen waren het onderling oneens over hoe het nu verder moest met de groep: moesten ze met elkaar verbonden blijven en zo ja, hoe dan? Ze maken ze zich op voor een lange periode van ‘gebed, penitentie en meditatie (…) Onze gewone manier van doen bestond erin overdag om [over onze] vragen na te denken en te mediteren, en ze ook in ons gebed te verdiepen. ’s Avonds bracht iedereen in het midden wat volgens zijn oordeel juister en meer aanbevelenswaardig was’.

We deden iets gelijkaardigs: na een eerste bijeenkomst in Heverlee (bij Leuven) lieten we ons in kleine groepjes uitsturen naar 21 verschillende plekken in Vlaanderen, Nederland, Ierland en Groot-Brittannië. Daar engageerden we ons voor een kleine activiteit: een ‘missieweek’ in een parochie, een pelgrimstocht, werk met ouderen of rondleidingen geven in bezienswaardige kerken. Ikzelf was, samen met 4 anderen, in Ballymun – een arme buitenwijk ten noorden van Dublin – waar we een missieweek organiseerden in de parochie. Het was de moeite om meegemaakt te hebben: de hoop die mensen opvatten, door onze blije boodschap of door gewoon te luisteren naar zorgen en vreugdes, was enorm.

Kant-en-klaar-plan?

Tussendoor bleef de focus op ons eigen gebed en uitwisseling – de vraag naar de toekomst. Wat heeft het opgeleverd? Alleszins zijn we, door de verschillende activiteiten heen, naar elkaar toe gegroeid. Dat bleek wel op de slotbijeenkomst van Clongowes Wood College in Ierland, in aanwezigheid van P. Generaal, Adolfo Nicolas. Het samen werken, uitwisselen en bidden smaakte naar meer. Er waren nieuwe vriendschappen gesloten. Hoe de jezuïeten zich ook zullen organiseren in de toekomst, iedereen was het er over eens dat een kwaliteitsvol gemeenschapsleven bijdraagt aan de missionaire kracht van de Sociëteit van Jezus. Aan de Provinciaals nu om beslissingen te nemen in de richting van bredere en diepere samenwerking. Aan de jezuïeten aan de basis ook – in werkgroepen voor intellectueel of sociaal apostolaat, in de diverse platformen voor spiritualiteit of onderwijs. Elk idee, elke bijdrage hieraan is welkom: er is geen kant-en-klaar plan, en misschien hoeft dat ook niet.

Walter Ceyssens sj

• Hieronder vindt u fotoreportages van de bijeenkomst in Heverlee en die in Clongowes (foto's: Ben Frie sj – videoproductie: Philip Debruyne sj) en een video-gesprek met jezuïeten die deelnamen aan een gebedsweek