Gevoelens van angst kunnen je overspoelen, alle leefruimte innemen en vernietigend werken. Toch kun je ze eenvoudig de pas afsnijden. Nikolaas Sintobin sj heeft 4 tips.

Een bijzondere variant van droefheid is angst. Angst kan een mens letterlijk verstijven en afsnijden van het leven. Angst heeft iets aantrekkelijks. Ze heeft de neiging steeds sterker te worden en alle plaats in te nemen. De reden is eenvoudig. Het is eigen aan de angst haarfijn allerhande zinvolle, vaak moeilijk te weerleggen argumenten te noemen waarom doemscenario’s noodzakelijk werkelijkheid zullen worden. Het lijkt daarom normaal en onvermijdelijk dat je daar angst bij voelt. Zo voedt en versterkt angst zichzelf en kan ze obsessioneel worden.

De voorwaarde is wel dat de gesprekspartner er niet nog een schepje bovenop gaat doen.

Van alle negatieve gevoelens is angst misschien wel de meest vernietigende. Nochtans is het niet zo moeilijk haar de pas af te snijden. Vier aandachtspunten kunnen hierbij helpen. 

Je angst uitspreken

Het is zinvol de angst niet voor jezelf te houden en erover in gesprek te gaan. Angst gedijt het best in het verborgene. Het spreken over de angst met een vertrouwenspersoon kan een eerste en belangrijke stap zijn. Het kan helpen de opsluitende en zichzelf versterkende logica van de angst tegen te gaan. De voorwaarde is wel dat de gesprekspartner de angst niet gaat bevestigen en er nog een schepje bovenop gaat doen.

Kritisch feitenonderzoek

Een tweede hulpmiddel kan zijn de feiten, die aan de oorsprong van de angst liggen, kritisch te onderzoeken. Vaak is de perceptie van die feiten verward, onjuist of onvolledig, worden er verkeerde verbanden gelegd en onterechte conclusies getrokken. Vandaar hun angstaanjagende werking. Het net genoemd gesprek kan de geschikte gelegenheid zijn om hier meer objectiviteit en rust te brengen. 

Het bedrog van de angst

De derde tip is de belangrijkste en de meest fundamentele. De kracht van de angst ligt vooral in de overtuiging dat de angst terecht is. Angst weet als geen ander subtiele en pertinente argumenten te bedenken. Die zijn erop gericht de geloofwaardigheid van de angst te versterken. Je meent oprecht dat je gewoon gelijk hebt als je je angstig voelt. Die argumenten bewijzen immers dat je niet anders kunt dan angst te hebben. 

Hier ligt precies het bedrieglijke van de angst. Vaak is het inderdaad waar dat datgene waar de angst op slaat daadwerkelijk zal gebeuren. Alleen hoef je er geen angst voor te hebben. Met problemen kan je omgaan. Dat doe je toch van ’s morgens tot ’s avonds.

Angst belet te leven in het nú

Een vierde aandachtspunt heeft te maken met het feit dat angst vaak gaat over, al dan niet ingebeelde, problemen die zich situeren in een vage toekomst. Het slinkse gevolg daarvan kan zijn dat de angst voor die nog niet bestaande toekomst belet om voluit te leven in het wel degelijk bestaande heden. Ook hier kan het gesprek soelaas bieden.

Angst is een slechte raadgever. Het is niet goed mee te gaan in haar logica. Het is wijsheid niet met de angst in gesprek te gaan en bewust te kiezen om te vertrouwen. De weg naar nieuw en meer leven wordt aangegeven door vertrouwen en hoop, niet door angst. Het is niet voor niets dat Jezus steeds weer zegt: Wees niet bang.