Afgelopen voorjaar was het 35 jaar geleden dat jezuïet-missionaris Nico Kluiters bruut werd vermoord in Libanon. Hoe beleefde Nico het kerstfeest in de jaren van de burgeroorlog? Enkele fragmenten uit zijn brieven.

Tanail, kerstmis 1980

Vooral deze dagen leef ik midden in het geweld. Zahlé, de streekhoofdstad van onze Bekaa-vlakte, is sinds enkele weken belegerd door de Syrische troepen en de met hen geallieerde milities. De wegen waarover ik rijd (per week 700 à 800 kilometer) naar mijn dorpen zijn onveilig: kidnapping, moord, versperringen. Ons eigen huis in Tanail werd beschoten. Het telefooncontact is meer dan ooit verbroken. Vaak geen elektriciteit.

Een vrede waarvan het geheim zijn oorsprong vindt in die vrede, die heerste in de kerstnacht.

Toch is de kerstnacht een geweldig feest geweest tijdens de twee nachtmissen in twee van mijn vier parochies. Volle kerken, gebed en gezang uit volle borst, urenlang biechthoren en veel communiceren. Vóór in de kerk geweldige kerststallen, en in de harten van het gelovige volk een diepe vrede, waarvan het geheim zijn oorsprong vindt in die vrede, die heerste in de kerstnacht tussen het Kind en de Moeder en de heilige Jozef, de os en de ezel en de herders.

Tanail, 28 december 1982

Feitelijk ben ik dit jaar meer dan ooit een echte ‘missionaris’ geweest. Iemand die zich geheel geeft aan zijn hem toevertrouwd volkje. En daarvoor bereid is om ontbering en eenzaamheid te trotseren.

Vervolgens beschrijft Nico Kluiters dat hij wekenlang geïsoleerd en van telefoonverkeer verstoken is geweest. Reizen was niet meer mogelijk door luchtaanvallen op het Syrische leger. Daarna nam de moslimbevolking wraak. Honderden christenen werden ontvoerd en enkelen vermoord. “Dat is de sfeer waarin ik ‘achterbleef’ in Barqua”, schrijft hij. “Het was de keuze tussen de vlucht nemen, of proberen de moed erin te houden.”

Hij vervolgt zijn brief: “Libanon: iedereen ziet er nu uit naar een toekomst met meer vrede. Meer dan ooit heb ik dit jaar beseft, wat de boodschap van het kerstkind wil zeggen: ‘Vrede op aarde’. Dat is een program waar wij mensen uit onszelf niet toe in staat zijn. Geen twijfel dat er een hechte band bestaat tussen de ons verplichte ‘Eer aan God’ en de bovenmenselijke gave van vrede, waar we naar hunkeren in de maatschappij, de wereld en in ons dagelijks leven van huis en gezin. Ik blijf de Heer intens dankbaar dat Hij mij hiernaartoe geleid heeft. Vaak weet ik Hem dichtbij aanwezig.

Tanail, kerstmis 1983

“Vrede. Nog nooit heb ik zo goed beseft wat wil zeggen: hunkeren naar de Vrede. We hebben dit jaar alles wat je je kunt verbeelden aan ons voorbij zien trekken. […] Ontploffingen gevechten, beschietingen, conflicten binnen groeperingen, moorden, kidnappingen.

Een nieuwe wereld is geboren in de winter van dat jaar.

Terwijl om ons heen geweld en ruzie wreedaardig rondtrekken, is er binnen in onze harten iets aan het groeien wat met de Vrede van het Kind in de kribbe van de kerststal te maken heeft. Zegt Jezus niet tot ons: ‘Wees niet bevreesd, kleine kudde. Zoekt eerst het Rijk Gods en zijn gerechtigheid, en al het andere zal jullie geschonken worden.’ Is het mogelijk dat Hij ons nu, in deze moeilijke dagen, in de steek laat? Hoort Hij dan niet het gebed van die gelovigen, die van zover weg tot Hem komen en Hem smeken om vrede en gerechtigheid?

Deze dagen gaat mijn blik hunkerend terug naar het dorpje Bethlehem, waar Jezus zo slecht ontvangen werd. Niemand durfde geloven dat die eenzame vrouw en die arme man het nieuwe lichaam van de Liefde verborgen. Een nieuwe wereld is geboren in de winter van dat jaar. Zo heeft God voor ons het christendom gezaaid. Niet zonder leed, beroering en geduld. Mensen hebben meegewerkt aan de bouw van die Kerk. Is het mogelijk dat hier in Libanon, in de Bekaa, opnieuw eenzelfde uitdaging is weggelegd voor die enkele duizenden katholieken van de oosterse riten, omringd door een eeuwenoude vijandige islam?”

Met dank aan www.igniswebmagazine.nl

Afbeelding: Nico Kluiters sj