Nikolaas Sintobin sj, Jezuïeten grappen, Humor en spiritualiteit, met cartoons van Joris Snaet, Averbode, 2013, 9789031737536, 96 p.

Inleiding door Nikolaas Sintobin sj

Wie zijn de jezuïeten? Wie zijn die katholieke priesters-religieuzen die aan het einde van de 18de eeuw door de paus werden verboden en waarvan er een 250 jaar later zelf tot paus verkozen werd?

Sinds jaar en dag doen er grappen over priesters en religieuzen de ronde. Ook over jezuïeten. Zij worden er vergeleken met franciscanen, dominicanen en nog anderen. Niet vanuit een concurrentieel perspectief. Die tijd is voorbij. Paus Franciscus nam, hoewel jezuïet, de naam aan van de stichter van de franciscanen. U vindt hier een twintigtal van deze grappen. Om er mee te lachen. Maar ook om te peilen naar wat er achter schuilgaat. Echte humor raakt vaak op subtiele wijze de kern van het mysterie van hoe mensen leven en werken. Humor zet ook aan het denken.

Op schilderijen wordt de heilige Ignatius van Loyola (1491-1556), hun stichter, vaak voorgesteld als een ascetisch, wilskrachtig en kil man. Ascetisch was hij. Wilskrachtig ook. Ooggetuigen geven echter een meer genuanceerde beschrijving van zijn persoonlijkheid. Luis Gonçalves da Câmara sj, die lange tijd met hem samenleefde en –werkte, beschrijft hem als volgt: Een Spanjaard, klein van gestalte, met een stijf been en pretoogjes. Humor en zelfspot waren Ignatius niet vreemd.

Ignatius leefde in een periode van crisis, net zoals wij vandaag. Te midden van talrijke spanningsvelden ging hij  op zoek naar zin voor zijn leven. Deze complexiteit, of moeten we zeggen zin voor nuance, vind je ook terug in zijn spiritualiteit en pedagogie. In die mate dat jezuïtisch nogal eens gebruikt wordt als synoniem voor dubbelzinnig of hypocriet. Vast staat dat Ignatius wars was van zwart-wit denken. Zijn zin voor onderscheiding maakte dat hij hield van paradoxen. De geschiedenis van zijn leven had hem ertoe gebracht God te zoeken in de grilligheid van de  concrete ervaringen, eerder dan in vrome gedachten of algemeenheden. Ignatius legde hiermee de basis van een spirituele traditie die zowel aantrekt als afstoot: onvoorspelbaar én binnen de traditie, genuanceerd én doortastend, vertrouwend op God én op menselijke inspanningen.

Dit boekje doet in een twintigtal bijdragen diverse aspecten uit de doeken van jezuïtisch in het leven staan. Om beter te kunnen begrijpen wie die gezellen van Jezus zijn. Maar ook omdat de ignatiaanse spiritualiteit voor de lezer bruikbare tips kan bieden om zelf een zinvoller leven uit te bouwen.

Een bijzonder woord van dank aan Hans Geybels die mij het idee gaf om dit boekje te schrijven.

Veel plezier.

Nikolaas Sintobin sj