Jezuïet, vader van de luchtvaart

Vader van de luchtvaart

De “vader van de luchtvaart” is pater Francesco Lana-Terzi, een Italiaanse jezuïet en professor in de wis- en natuurkunde aan de universiteit van Brescia. Boeken over de geschiedenis van de luchtvaart verwijzen naar zijn werk Prodromo dell'Arte Maestra (1670) als "de eerste publicatie om een theorie met betrekking tot de luchtvaart op te stellen met wiskundige nauwkeurigheid en helderheid van waarneming".

Eerdere beschrijvingen van vluchten door de lucht waren niets meer dan mythen en vage fantasieën terwijl het gedurfde project van Lana gebaseerd was op wiskundige berekeningen en principes van de fysica. Zijn werk werd vertaald door de natuurkundige Robert Hooke in 1690 en werd gedurende een eeuw besproken door wetenschappers in heel Europa. Het is niet overdreven om te zeggen dat de ideeën van Lana ten grondslag liggen aan de ontwikkeling van de ballon en geleid hebben tot de succesvolle vlucht van de gebroeders Montgolfier in 1783. Onder Lana’s uitvindingen vind je ook: een naaimachine, een leesapparaat voor blinden, een taal voor doven en stommen, lange-afstandscommunicatie door kanonnen, een “vliegende wagen” die zwaarder is dan lucht en tenslotte zijn “luchtschip” lichter dan lucht.

Principe van het vacuüm

Lana stelde voor om uit te gaan van het principe van het vacuüm – voorheen verafschuwd door de natuur. Hij zou zijn machine lichter maken dan lucht, zodat deze kon zweven in de atmosfeer. In tegenstelling tot de latere ballonvaarders die iets in de ballon deden, nam Lana alle lucht eruit. Hoewel zijn apparaat onpraktisch bleek te zijn, waren zijn uitgangspunten juist. Lana concludeerde hieruit dat men een vaartuig zou kunnen bouwen dat minder zou wegen dan de lucht erin en dat, als de lucht eruit was weggepompt, het geheel zou zweven in de atmosfeer.

Wanneer het luchtschip groot genoeg zou zijn, zou dit het gewicht van een boot met passagiers kunnen dragen. Na berekening van de gewichten en volumes die van toepassing waren, stelde hij een schip voor dat bestond uit vier grote bollen van 25 voet, gemaakt van een dunne plaat koper. Deze droegen een mand voor de passagiers die was uitgerust met een zeil en roer voor de besturing (zie foto).

Gods weigering

Lana heeft het luchtschip dat hij beschreef om verschillende redenen nooit gebouwd. De eerste reden was dat God, zo dacht Lana, een experiment met een zo gevaarlijk innovatieve uitvinding nooit zou laten slagen. Zijn beschrijving van luchtbombardementen en invasies die vanuit de lucht ondersteund zouden worden, zijn zeer nauwkeurig en behoren tot de klassieke beschrijvingen avant la lettre van moderne oorlogsvoering. “God (zal) zeker nooit toestaan ​​dat een dergelijke machine succesvol zal zijn, aangezien dit leidt tot vele ongeregeldheden bij het bestuur van de samenleving. Waar is de man die niet in kan zien dat geen stad bestand is tegen een dergelijke verrassingsaanval, omdat de schepen te allen tijde kunnen worden gemanoeuvreerd over de pleinen en huizen? Versterkingen en steden zullen kunnen worden vernietigd, met de zekerheid dat het luchtschip niet kan worden beschadigd, omdat de ijzeren gewichten, vuurballen en bommen van grote hoogte naar beneden kunnen worden geslingerd.”

Tweede Neptunus

Lana's tweede reden was meer persoonlijk. “Ik zou graag (zo een schip gebouwd) hebben vóór de publicatie van mijn uitvindingen, ware het niet dat de gelofte van armoede mij niet toestond om 100 dukaten te besteden; het bedrag dat in ieder geval nodig is om dit te prijzenswaardige project ten uitvoer te brengen.” Het enthousiasme voor vliegen voor plezier, eer, winst en “het welzijn van de mensheid” hing in die tijd in de lucht. “Ik beschouw het als veel eervoller om de eerste vliegende mens te zijn, dan een tweede Neptunus.” – aldus bisschop Francis Godwin.

Lana, echt een wetenschapper en man van zijn tijd, was de enige die de mogelijk vernietigende gevolgen van zijn uitvindingen voor de beschaving voorzag. Het is dan ook ironisch dat hij de eerste schrijver van literatuur over de geschiedenis van de luchtvaart is en de “vader van luchtvaart” genoemd wordt.