Op zaterdag 6 april organiseerden de Nederlandse jezuïeten een herdenkingsdag voor Frans van der Lugt sj, vijf jaar na zijn gewelddadige dood in Homs.

Volgens een aanwezige waren er tegen de 200 mensen aanwezig: naast familie van Frans en jezuïeten ook Syrische vluchtelingen, en een KRO-filmploeg die voor Kruispunt werkte. Verder was er een groep mensen speciaal gekomen voor Cilia ter Horst die haar boek presenteerde met vertaalde teksten van Frans van der Lugt.

Naast ‘herdenken’ zette de bijeenkomst nadrukkelijk ook in op ‘vooruitzien’. Het ontmoetingsaspect was ook niet vergeten.

Getuigenissen over pater Frans

Het herdenken was meer getuigend en soms emotioneel van karakter, terwijl het vooruitzien meer feitelijk en nuchter was. Twee Syriërs die bouwen aan een nieuwe toekomst, de één in Brussel en de ander in Antwerpen, gaven een getuigenis over pater Frans die zij in Homs hebben gekend.

Het gevaar bij iedere herdenking is dat we hem proberen te herscheppen naar ons eigen beeld en gelijkenis.

Het vooruitzien was het meest vernieuwend ingevuld met verhalen over het opzetten van een huis voor opvang en integratie van vluchtelingen in Duitsland en het organiseren van ‘humanitaire corridors’ voor vluchtelingen uit Syrië. Het opvanghuis – het Abuna Frans-Haus te Essen – is een initiatief van de Duitse jezuïeten, terwijl de humanitaire corridors een project zijn van de internationale Sant’Egidiogemeenschap.

Contrasten door verschillen in cultuur

Een frappant contrast zagen enkelen tussen enerzijds de neiging van Frans van der Lugt sj en de getuigenissen van de Syriërs om religieuze verschillen te minimaliseren, en anderzijds de neiging van de Nederlandse jezuïeten en Sant’Egidio om de christelijke identiteit te benadrukken. Dit laat zien hoe verschillend de omgevingen zijn. In het Midden-Oosten gaat een grote dreiging uit van tribalisme en sektarisch denken, die nogal eens religieus gefundeerd zijn; de bedreiging in Nederland komt vooral van het secularisme dat religie achter de voordeur wil hebben.

Terugkerend naar Frans van der Lugt: dit verschil laat zien hoe moeilijk het is om Frans van der Lugt te herdenken! Het is lastig om aan alle uiteenlopende aspecten van een bruggenbouwer als hij afdoende recht te doen. Het gevaar bij iedere herdenking is dat we hem proberen te herscheppen naar ons eigen beeld en gelijkenis. Toch moeten we blijven herdenken en proberen hem zo te herinneren als hij werkelijk was, want we hebben het meest aan een beeld van Frans van der Lugt sj dat laat zien hoe veelzijdig en creatief hij was, hoezeer hij een man was van openheid en diepe overtuiging.