Van boeddhist tot jezuïet: het verhaal van Kinley Tshering sj

De eerste Europeanen die Bhutan in 1627 betraden, waren twee Portugese jezuïeten op weg naar Tibet. Een aantal eeuwen later, in 1963, werd een Canadese jezuïet van de Darjeeling provincie uitgenodigd om te helpen bij het opzetten van het onderwijssysteem in Bhutan. De jezuïeten begonnen twee scholen en het eerste college in Bhutan. In 1986 werden alle zendelingen gevraagd om het land te verlaten en alleen pater William Mackay kon blijven omdat hem de Bhutaanse nationaliteit was verleend; hij overleed in 1995. De jezuïeten hielden zich strikt aan het beleid om niemand te bekeren en alleen het onderwijs te ontwikkelen. Pater Mackay wordt beschouwd als de vader van het moderne onderwijs in Bhutan. Vandaag de dag is er geen enkele kerk in een school in Bhutan, maar de Bhutanezen opgeleid door de jezuïeten hebben hun eigen systeem ontwikkeld – missie volbracht!

Bekering doorheen kerstkaarten

Ik had geen contact met de jezuïeten in Bhutan omdat ik studeerde in Darjeeling, in India. Mijn eerste contact met het christendom bestond uit kerstkaarten. Als kleine jongen was ik gefascineerd door het kleine kind in de kribbe. Later, toen ik naar Darjeeling ging om te studeren, zag ik voor het eerst een kruisbeeld in een klooster. De nonnen hielpen me om dat kleine jongetje in verband te brengen met de man aan het kruis. Ik ontdekte dat Hij uit de dood was opgestaan en ik ontdek nog steeds nieuwe dingen over Hem.

Ik begreep vanaf het begin dat deze ontdekking niet over rozen zou gaan. Ik ben nog steeds bezig goed te begrijpen wat Jezus bedoelde toen hij tegen Nicodemus zei dat men opnieuw geboren moest worden. Ik voel, besef en beleef dit elke dag. C​hristen zijn in een gesloten boeddhistische samenleving betekent dat je afdaalt op de sociale ladder; dat je een ​​buitenstaander wordt! In het noviciaat leerde ik heel snel wat “agere contra” betekent. Voor nu is het voldoende om Paulus te citeren:  “Ik beschouw alles als verlies, want het kennen van mijn Heer Christus Jezus gaat alles te boven. Om Hem heb ik alles prijsgegeven, en ik beschouw alles als vuilnis als het erom gaat Christus te winnen.” (Fil 3,8)

Eerste Bhutanees met een MBA

Ik bewonderde de vele missionarissen in India en wilde net als hen zijn, want ik was nu katholiek. Maar mijn leven in de universiteit en de carrière die voor me lag, leidden me af. Bhutan lag toen vol kansen en ik was de eerste Bhutanees met een MBA, behaald aan het prestigieuze IIM* in Bangalore; daarom vroeg ik de Heer om wat meer tijd. Toen ik smeekte om een teken ter bevestiging dacht ik niet dat dit zo snel en zo duidelijk zou komen. Tijdens een vliegreis naar Calcutta zat ik naast de nu heilige Moeder Teresa van Calcutta. Ze vertelde me wat ik nodig had om te horen. Ik huilde de hele weg naar Calcutta en die nacht, in mijn hotelkamer, besloot ik om in te treden in de Sociëteit van Jezus. Een paar maanden later, in 1986, begon ik mijn noviciaat – mijn ouders liet ik huilend en verward achter, mijn vrienden dachten dat ik gek was en de jezuïeten waren sceptisch.

Dertig jaar zijn verstreken sinds ik intrad. Bhutan is erg veranderd en is nu niet alleen bekend als het land van de vreedzaam donderende draak, maar ook als het land met het hoogste Bruto Nationaal Geluk (BNG) en met een negatieve koolstofuitstoot – uniek in de wereld. Een klein land, met slechts een miljoen inwoners, ingeklemd tussen India en China; de Bhutanezen geloven dat het dankzij de bescherming van de lokale beschermgod is dat we niet zijn opgeslokt door deze twee reuzen. We hebben een welwillende koning en koningin; de vader van de koning gaf Bhutan democratie en een grondwet. We hebben dus vrijheid van geweten, maar officieel is het land boeddhistisch. Bhutan zou graag zijn tradities en cultuur behouden. Basisonderwijs en gezondheidszorg zijn gratis voor iedereen.

Als Bhutanees

• Als Bhutanees ben ik er trots op dat mijn land en volk nooit door een koloniale macht zijn onderworpen. Als Bhutanees wil ik werken aan het besef dat een goede christen een loyale Bhutanees kan zijn. Het kan niet zo zijn dat een goede Bhutanees per se boeddhist moet zijn. Als burger van Bhutan maak ik me zorgen over mijn land dat ook wordt beïnvloedt door globalisering en ongeremd consumentisme; jongeren raken gedesoriënteerd en langzaamaan wordt materialisme een nieuwe god. Ik zou willen dat mijn land de balans vindt tussen een puur traditionalistische cultuur en het kritiekloos accepteren van moderne ontwikkelingen die niet geschikt zijn voor ons.

Als jezuïet

• Als jezuïet kan ik me volledig inleven in de dialoog tussen boeddhisten en christenen. Ik kan een betere beoefenaar van het boeddhisme zijn vanwege het feit dat ik christen ben en ik kan een betere christen zijn vanwege mijn boeddhistische achtergrond. Ik voel niet de behoefte om uit te sluiten, maar geniet van het proces – iets waar paus Franciscus ook van houdt. Er zijn verschillende parallellen tussen het boeddhisme en de ignatiaanse spiritualiteit.

Als katholiek priester

• Als katholiek priester kan ik terugvallen op de ervaring van de universele kerk van 2000 jaar. Ik ben van de kerk gaan houden als van een moeder. Net zoals van mijn moeder houd ik van haar voor wat ze voor mij betekent, maar als een volwassen iemand weet ik dat ze niet perfect is. Onder invloed van paus Franciscus begrijp ik dat een katholieke priester te zijn inhoudt dat je dienaar bent van de vreugde van het evangelie, de geur meedraagt van je schapen, gaat waar anderen niet willen gaan en om lief te hebben en te dienen. Het betekent ook de herinnering aan de liefhebbende en levende God levend te houden zoals dit tot uitdrukking komt in Jezus en aan ons gegeven is in de eucharistie.

De livrei van Christus

Vandaag de dag ben ik meer op mijn gemak met deze drie aspecten van mijn identiteit. Het is een drieluik dat bestaat uit: een Bhutanees met een boeddhistische achtergrond, een katholiek priester die niet is opgevoed als katholiek, en een jezuïet. Ik beschouw al deze dingen als een geschenk van God die me gemaakt heeft tot wie ik ben. Ik heb nu het gevoel dat ik over mijn Bhutanese boeddhistische kleding de livrei van Christus hebben aangetrokken; het is niet nodig de eerste te verwerpen. In het bijzonder ben ik een katholiek priester die geroepen is om de sacramenten te bedienen en ook tot de dienst van de Waarheid die alle mensen vrij zal maken. Ik ben een jezuïet en dus word ik uitgedaagd, ondanks mijn beperkingen, om een ​​man te zijn voor de mensen aan de rand van de samenleving; een dienaar van de vreugde van het evangelie; iemand die durft.

Kinley Tshering sj

*IIM: Indian Institute of Management

• Meer Nederlandstalige bijdragen over de 36ste AC
• Officiële website 36ste AC