Jos Moons sj is bezig aan zijn tertiaat, een soort sabbatical die zijn jezuïetenopleiding afrondt. Wat doet hij tijdens dit jaar zoal?

Ik schrijf deze bijdrage vanuit de rust van mijn ruime kamer in Salamanca. Met nauwelijks deadlines en doelstellingen. Geen geestelijke begeleiding, geen lessen, weinig schrijverij, geen praatjes of preken. Wat een verschil met de afgelopen jaren! Ik ben hier voor een soort sabbatical, die wij ‘tertiaat’ noemen. Een derde vormingsperiode, na een periode van studie en werk.

‘Onze manier van doen’

Wat het doel is van een leven zonder deadlines? Om te groeien in vertrouwdheid met ‘onze manier van doen’. Het doet een beetje denken aan een uitgebreide rondleiding door het bedrijf voordat de jezuïeten en ik definitief ons contract tekenenen. We bestuderen een aantal thema’s die horen bij onze identiteit: Ignatius, de geloften, de ontwikkeling van de jezuïeten na het concilie, enz. Steeds met ook aandacht voor het eigen leven; het is geen intellectueel, maar een spiritueel jaar (waarbij het intellect wel kan helpen). 

Zoals bij jezuïeten gebruikelijk, kun je ook zelf accenten leggen. Ik ben natuurlijk benieuwd naar de rol van de Heilige Geest en lees het een en ander over geestelijke begeleiding, dat wil zeggen, hoe vroeger de Geestelijke Oefeningen gegeven werden. En ik zag ook al boeken over de jezuïeten en Vaticanum II – er staat in de bibliotheek van alles om van te snoepen.

Ignatiaanse plekken bezoeken

We leven samen met negen medebroeders uit zeven landen: Brazilië, Chili, Dominicaanse republiek, Italië, Mexico, Spanje – en Holanda. Tussen de veertig en de vijftig jaar, met diverse achtergronden: een psycholoog die congregaties begeleidt bij ruzies, een dichter die met theatergezelschappen werkt, een directeur van een grote school, een jongerenpastor, een filosoof, enzovoorts. Leven met zo’n internationale groep verruimt de blik. De context van Spanje, Mexico en België is zo verschillend. En dus ook onze pastorale prioriteiten.

Een van de voordelen van Spanje is natuurlijk dat we de ignatiaanse plaatsen kunnen bezoeken, met name Loyola (waar Ignatius vandaan komt) en Manresa en Montserrat (waar hij spiritueel gevormd werd). Ook in Salamanca zelf, waar ik woon, zijn er sporen van Ignatius. Hij werd bij de Dominicanen hier op de proef gesteld toen hij zomaar, zonder theologieopleiding, geestelijke begeleiding gaf. Dat verhoede god! Het was niet de eerste keer dat hij het moeilijk had, en niet de laatste keer. Ignatius was een vernieuwer, overigens niet als een geïsoleerde genie maar geïnspireerd door de traditie van de Moderne Devotie. Dat vernieuwen begon bij zichzelf: eerst moest hij zijn wereldse manieren van doen achter zich laten – hij was al dertig jaar toen hij dat deed. En vervolgens moest hij zich bekeren van zijn spirituele macho-manieren tot de spirituele fijngevoeligheid die onderscheiding der geesten kenmerkt.

Een beter instrument worden

Ik geloof dat het goed is hier te zijn. Ik bid wat meer, ik werk aan mijn Spaans, ik lees en mijmer. En we maken onder elkaar veel grapjes. Ondertussen schaaft Onze Lieve Heer mij hopelijk wat bij. Of bestendigt mij in eenvoud en toewijding aan de goede zaak. Zodat ik straks weer een beter instrument kan zijn en bij kan dragen aan vorming en vernieuwing in de Lage Landen.