En wat je er wel mee kunt

De Geestelijke Oefeningen van Ignatius van Loyola heeft levens radicaal veranderd. Toch is het niet zinvol het boek zomaar te lezen, hoezeer je ook hunkert naar verdieping of verandering. Maar wat er dan wel mee te doen?

Het meest bekende boek van Ignatius van Loyola is ongetwijfeld Geestelijke Oefeningen. Dit boek ligt aan de grondslag van de ignatiaanse spiritualiteit. Ignatius, de stichter van de jezuïeten, begon in 1522 kort na zijn bekering aan dit boek. Hij bleef er meer dan 20 jaar aan werken. De eerste druk dateert van 1548. In het voorwoord van de eerste druk lezen we al dat dit boek niet bedoeld is om gelezen te worden. Merkwaardig? Het boek Geestelijke Oefeningen is geen leesboek. Het is een doe-boek. Het boek is niet bestemd voor de persoon die de Oefeningen doet, maar voor degene die de Oefeningen geeft of begeleidt. 

Typisch aan de Geestelijke Oefeningen

Typisch aan de Geestelijke Oefeningen is dat je ze niet alleen doet. De retraitant die de Oefeningen doet, wordt gedurende het gehele traject gegidst door een ervaren geestelijke begeleider die zelf vertrouwd is met de Geestelijke Oefeningen. De retraitant ontmoet de begeleider regelmatig en vertelt wat de Oefeningen in zijn of haar gebed teweegbrachten. In functie daarvan en geïnspireerd door de aanwijzingen uit het boek Geestelijke Oefeningen doet de begeleider suggesties voor het vervolg van de gebedsoefeningen.

Het boek Geestelijke Oefeningen is geen leesboek. Het is een doe-boek.

Je zou de Geestelijke Oefeningen kunnen vergelijken met een complexe muziekpartituur. Wie geen noten kan lezen, kan er niets uit opmaken. Voor de amateur volstaat het niet de partituur in handen te krijgen om te kunnen genieten van het muziekstuk. Professionele muzikanten kunnen, vertrekkende van die partituur, het stuk interpreteren en aanbieden aan de luisteraar. Zo ook is het met de Geestelijke Oefeningen. 

Wanneer lezing van de GO wel zinvol is

Nadat je de Oefeningen hebt gedaan, kan het wel zinvol zijn het boek van Ignatius te lezen. Dan kun je, met innerlijke kennis van zaken, zijn aanwijzingen bestuderen om beter inzicht te krijgen in bepaalde aspecten van het geestelijk leven. Zonder die persoonlijke ervaring is het waarschijnlijk dat de tekst van de Oefeningen kurkdroog en volstrekt ontoegankelijk zal overkomen.

Piet van Breemen begeleidde bijna duizend retraitanten in retraites van dertig dagen. Hij schreef verschillende internationale bestsellers over spiritualiteit. In dit filmpje spreekt hij over de kern van de Geestelijke Oefeningen.