Trouw en betrouwbaar
Een column van Mark Rotsaert sj in Tertio dd 11.9.2013
Een column van Mark Rotsaert sj in Tertio dd 11.9.2013
Frans van der Lugt, Nederlandse jezuïet en missionaris, leeft en werkt al jaren in Syrië, in Homs. Hij is nu al wekenlang als het ware gevangen in het door bommen gedeeltelijk verwoeste jezuïetenhuis, waar vele armen – christenen en moslims – hun toevlucht hebben gezocht. Het huis is omsingeld door gewapende bendes en soldaten. Niemand kan ontsnappen. Pater Van der Lugt denkt er niet aan ‘zijn’ mensen in de steek te laten.
Goed nieuws
Dikwijls handelt het nieuws over wat niet goed gaat, of het nu de lokale politiek betreft of de wereldpolitiek. Ik mis in de dagelijkse berichtgeving een cultuur van het goede, een cultuur van het positieve, al was het maar om te tonen dat het ook anders kan. Vanaf het begin heeft Tertio een stap in die richting gedaan en is dat consequent blijven doen in vele artikelen, onlangs nog in een column van Christian Laporte (Tertio nr. 706 van 21/8). Waarom zou wat goed is, wat goed gaat en wat goed doet geen nieuws zijn? Misschien is juist dat vandaag echt ‘nieuws’.
Paus Franciscus spreekt een andere taal dan die van de media met hun doemdenken en blijkbaar is het een taal die veel mensen verstaan – gelovigen en ongelovigen. Zijn visie haalt hij uit de Schrift. Als je wil samenleven, dan is respect voor elk ander een basisvoorwaarde. Maar er is meer. Een gemeenschap waar vrede en vreugde heersen, groeit vanuit een houding waarbij je de ander belangrijker acht dan jezelf. Een samenleving die vooral op maakbaarheid, efficiëntie en concurrentie is gebouwd, houdt – menselijk gezien – niet lang stand en maakt mensen niet echt gelukkig. Ik heb recht op respect, zeer zeker, maar als christen heb ik ook de plicht me voor de ander in te zetten, hem lief te hebben; dat wil zeggen: voor hem of haar kiezen, niet een keer, maar telkens weer. En dat is meer dan mooie gevoelens koesteren of emotionele verklaringen afleggen. Het is trouw zijn – zoals Van der Lugt, trouw aan zijn mensen, trouw aan zijn God.
Betrouwbare volwassenen
Hoe voeden we vandaag kinderen op om trouwe mensen te worden? Ze leven in een wereld waar zoveel relatief is en waar een levenslange verbintenis voortdurend in twijfel wordt getrokken. En in een wereld die zo snel verandert en waar de ene crisis de andere opvolgt, lijkt de toekomst onzeker. De steeds toenemende cijfers over ontrouw binnen de relatie helpen jonge mensen ook niet om ervoor te kiezen elkaar trouw te zijn ‘in goede en kwade dagen’.
Oervertrouwen
Een klein kind leeft vanuit het vertrouwen dat het van zijn ouders wel zal krijgen wat het nodig heeft om te bestaan: liefde, bescherming en voeding. Dat oervertrouwen moeten we koesteren – een leven lang. Wie, door de omstandigheden van het leven, in dat oervertrouwen is gekwetst, zal het later moeilijker hebben om anderen te vertrouwen. Het dagelijkse contact met wie wel te vertrouwen is, kan een mens genezen. En zo worden jonge mensen ook betrouwbaar. Door met betrouwbare mensen om te gaan. In een maatschappij waar mensen niet langer betrouwbaar zijn, is de kans groot dat ieder nog alleen voor zichzelf opkomt. Maar hoe meer jonge mensen opgroeien in een klimaat waar gratuite inzet voor anderen vanzelfsprekend is, is de kans groter dat ze de weg vinden om een gegeven man, een gegeven vrouw te worden.
Echte vreugde
Niet jezelf, maar een ander de voorrang geven, is de bron van echte vreugde. Plezier kun je maken – in het gezin, met vrienden – en waarom niet? Maar vreugde kun je niet maken, vreugde wordt je gegeven – vooral wanneer je jezelf geeft. Zoals pater Van der Lugt in Homs midden in de grootste ellende: betrouwbaar ten einde toe, Hem achterna. Wie vanuit het geloof in de Levende geleerd heeft trouw en betrouwbaar te zijn, werkt aan een betere wereld en aan een geloofwaardige kerk. Op die weg gaat paus Franciscus ons voor. En precies daarom spreekt hij zoveel mensen aan.
Mark Rotsaert sj