Vijftig jaar bestaat het Secretariaat voor sociale rechtvaardigheid en ecologie van de jezuïeten. Paus Franciscus riep bij die gelegenheid op tot het begeleiden van slachtoffers en het delen van onze hoop. “We hebben een culturele revolutie nodig.”

Het was de generale overste van de jezuïeten, pater Pedro Arrupe, die in 1969 het toenmalige secretariaat voor sociaal-economische ontwikkeling van de jezuïeten opzette. “Pater Pedro heeft altijd geloofd dat de dienst aan het geloof en de bevordering van de gerechtigheid niet gescheiden kunnen worden, omdat ze radicaal verenigd zijn”, zei paus Franciscus in zijn toespraak op 7 november. Hij sprak voor wat nu het Secretariaat voor sociale rechtvaardigheid en ecologie van de jezuïeten is, ter gelegenheid van hun vijftigjarig bestaan.

De armen dienen

Vanaf de tijd van Sint-Ignatius, zei de paus, werd de Sociëteit van Jezus geroepen “om de armen te dienen”. In de armen vinden we “een bevoorrechte plaats om Christus te ontmoeten. Het is een kostbaar geschenk om Hem te ontmoeten onder degenen die slachtoffer zijn of arm.”

Het prachtige gezicht van een broer of zus te ontdekken, in wie we onszelf herkennenPaus Franciscus

Paus Franciscus richtte zich rechtstreeks tot de leden van het jezuïetensecretariaat en spoorde hen aan altijd dicht bij de meest kwetsbaren te blijven. “In onze gebroken en verdeelde wereld moet bruggen gebouwd worden. Ontmoetingen met medemensen stellen ons in staat om, in de meest gemarginaliseerden, het prachtige gezicht van een broer of zus te ontdekken, in wie we onszelf herkennen”, zei de paus.

Jezus volgen

Vandaag Christus volgen betekent “de gekruisigden van onze tijd” dienen. Paus Franciscus gaf voorbeelden van oorlogen die “in stukjes en beetjes” over de hele wereld werden gevoerd, van mensenhandel, vreemdelingenhaat, ongelijkheid en “het zelfzuchtig nastreven van nationale belangen”.

Hieraan voegde hij toe: “Nooit hebben we ons gemeenschappelijke huis zo gekwetst en mishandeld als in de afgelopen tweehonderd jaar.” Het is volgens hem geen verrassing dat “de achteruitgang van het milieu en van de samenleving de meest kwetsbare mensen op de planeet treft.”

Jezus volgen in deze omstandigheden begint met het “begeleiden van de slachtoffers”. Dat wordt voortgezet met aandacht schenken aan menselijke behoeften, waarbij dient te worden “nagedacht over de realiteit van de wereld om zo het kwaad te ontmaskeren” en de meest effectieve en creatieve antwoorden te ontdekken.

Een culturele revolutie

Paus Franciscus stond erop dat we verder zouden gaan: “We hebben een echte ‘culturele revolutie’ nodig”, zei hij, “een transformatie van onze collectieve blik, onze houding, de manieren om onszelf te zien.” We dienen te beginnen met “het langzame werk van verandering van structuren, door deelname aan de openbare dialoog waar beslissingen worden genomen die invloed hebben op de levens van de meest kwetsbaren”.

Deel je hoop waar je ook bent, moedig aan, troost en stimuleer. Open de toekomst, vergroot mogelijkheden…Paus Franciscus

De paus drong er bij de aanwezigen op aan om door te gaan “zich creatief in te zetten” ten dienste van de armsten en vluchtelingen, de mensenrechten te verdedigen en sociale diensten te verlenen op vele gebieden. Hij moedigde aan om “samen te werken in een onderling netwerk en met andere kerkelijke en civiele organisaties” om zo “de verdediging van de meest achtergestelden in deze steeds meer geglobaliseerde wereld te verzekeren”.

Paden naar hoop

Paus Franciscus sloot zijn toespraak tot leden van het Secretariaat voor sociale rechtvaardigheid en ecologie af met een uitnodiging om te hopen. “Als we alleen aandacht besteden aan menselijke logica, lopen we het risico te gaan wanhopen”, zei hij. In plaats daarvan zijn “we allemaal getuigen dat de nederigste, de uitgebuite, de arme en de uitgeslotene veel kunnen doen en bereiken”, voegde hij toe. Het sociaal apostolaat is er niet om problemen op te lossen, zei de paus, “maar om processen te bevorderen en aan te moedigen tot hoop”. Deze processen moeten mensen en gemeenschappen helpen te groeien, zich bewust te zijn van hun rechten, hun talenten in te zetten en hun eigen toekomst te creëren.

Een uitdaging

Paus Franciscus eindigde met een uitdaging: “Deel je hoop waar je ook bent, moedig aan, troost en stimuleer. Open de toekomst, vergroot mogelijkheden, genereer alternatieven, help om anders te denken en te handelen.” “Zing terwijl je voortgaat”, zei de paus, “zodat de zorgen en ongerustheden die horen bij het leven niet de vreugde wegnemen die de hoop met zich meebrengt.”

Lees hier de volledige speech van paus Franciscus (Spaans).

Foto: groepsfoto congres ter gelegenheid van 50-jarig jubileum van Secretariaat voor sociale rechtvaardigheid en ecologie.