Op 7 april 2019 is het vijf jaar geleden dat de Nederlandse jezuïet Frans van der Lugt werd vermoord. Om hem te eren, maakten de jezuïeten een animatiefilm over zijn leven en dood.

In de film neemt Van der Lugt voor een laatste keer het woord. Hij doet een klemmende oproep aan ieder mens om haat nooit het laatste woord te geven, maar om te vechten voor liefde. “Tot mijn laatste zucht hoopte ik dat de haat, de strijd en de pijn zouden stoppen.”

In de maanden voor zijn dood riep Frans van der Lugt sj de internationale gemeenschap op een einde te maken aan de oorlog en voedsel te sturen. Zijn indringende videoboodschappen werden wereldwijd vertoond in vele journaals. Zijn brute dood kwam als een schok.

En toch gaat het door

In de animatiefilm blikt de fictieve stem van jezuïet Van der Lugt terug op zijn abrupte levenseinde. Aan de ene kant heeft hij hoop, aan de andere kant is daar zijn eigen dood. “Alsof alles gestopt is. En toch gaat het door. Ja, het gaat door.” Dat is zijn rotsvaste overtuiging. Want: “het is de liefde die doorgaat. Niemand hoeft bij de pakken neer te zitten”.

Hoe wij hier leefden, zo kende ik Syrië. Dat kon ik niet opgeven.

Pater Frans woonde in een belegerde deel van de Syrische stad Homs. Terwijl bommen insloegen, stierven om hem heen mensen van de honger. Wat begon als een belegering van hooguit enkele dagen, eindigde in een maandenlange omsingeling. Enkele dagen na de moord op Van der Lugt konden de inwoners van Homs onder begeleiding van de Verenigde Naties de belegerde wijk verlaten.

Waarom bleef Frans van der Lugt sj in Syrië?

In de animatiefilm zegt hij daarover: “Ondanks de honger en het geweld heb ik er nooit aan gedacht onze belegerde wijk in Homs te verlaten. Onze wijk is niet groter van één vierkante kilometer. Toch wonen er moslims en christenen van allerlei achtergronden vreedzaam samen. Hoe wij hier leefden, zo kende ik Syrië. Dat kon ik niet opgeven.”

Dat vat de spiritualiteit van Frans van der Lugt sj samen. Wat hem dreef was liefde voor Syrië en de Syrische bevolking. Hoewel hij een katholieke priester was, maakte hij geen onderscheid tussen christenen en moslims. Hij probeerde iedereen te helpen en verspreidde een boodschap van hoop.

Veel mensen komen er bidden bij zijn graf.

Vijf jaar na de dood van pater Frans wonen er opnieuw jezuïeten in Homs. In het huis waar Van der Lugt sj is vermoord en werd begraven wonen momenteel vier jezuïeten. Veel mensen komen er bidden bij zijn graf. Hoewel de straten en de gebouwen rondom het jezuïetenhuis ernstig beschadigd zijn, organiseren de jezuïeten huiswerkklassen en maken honderden jongeren en volwassenen gebruik van de kerk. Onder hun leiding floreert in Homs een grote groep ‘Foi et Lunière’, waar gehandicapte jongeren zijn opgenomen. In Syrië wonen inmiddels weer tien jezuïeten.

Pater Frans in de jaren voor de Syrische burgeroorlog

Pater Frans was in Syrië bekend vanwege zijn trektochten. Hij trok dagenlang met jonge mensen door ruw terrein en legde pittige afstanden af. Er werden grenzen opgezocht, fysiek en mentaal. Er werd gedanst, gezongen, gepraat en gemediteerd. Duizenden jongeren, moslims en christenen, namen deel aan deze wandeltochten. In Duitsland en Nederland zijn in de afgelopen jaren door Syrische jongeren verschillende trektochten georganiseerd onder de naam Frans’ hike.

Voordat de burgeroorlog begon, werkte Van der Lugt sj in het door hem opgezette Al Ard, een centrum voor de opvang van gehandicapte kinderen. Er waren wijngaarden en pater Frans gaf er psychotherapie. Hij moest het centrum verlaten toen de oorlog het werk onmogelijk maakte. Al Ard heeft in tussenliggende jaren zwaar geleden. Momenteel is het nog te gevaarlijk om te denken aan wederopbouw.

Podcastserie over Frans van der Lugt sj

De Nederlandse jezuïet Jan Stuyt maakte voor www.biddenonderweg.org een podcastretraite over Frans van der Lugt sj. In deze tiendelige audioretraite leert pater Frans ons op een speciale manier luisteren naar verschillende bijbelverhalen. Wat zeggen ze ons? Waar raken ze ons hart, of trappen ze op onze ziel? Al luisterend zullen we de weg naar onszelf betreden.

Herdenkingsdienst

Op zaterdag 6 april 2019 wordt van Frans van der Lugt sj herdacht in Amsterdam. De herdenking is in de Doopsgezinde Kerk (Singel 452) met aansluitend een eucharistieviering in De Krijtberg (Singel 446).

Over de animatiefilm:

Animator: Rens Wegerif
Illustrator: Jedi Noordegraaf – Studio Vandaar.
Schrijver monoloog: Rick Timmermans
Coördinator project: Nikolaas Sintobin SJ

Over de muziek:

De Syrische percussionist Modar Salama heeft een groot deel van de soundtrack gecomponeerd. Salama ondervond de burgeroorlog in Syrië aan den lijve. Hij heeft Frans van der Lugt sj persoonlijk gekend.

De animatiefilm is beschikbaar in de volgende talen:
Nederlands, Engels, Arabisch, Frans, Duits, Spaans, Pools, Portugees en Italiaans (klik voor een overzicht).

Illustratie boven artikel door Jedi Noordegraaf, www.studiovandaar.nl © 2019 StudioVandaar. All rights reserved.