Pater Jean-Baptiste Kikwaya (53) is de enige Afrikaanse astronoom in de Vaticaanse Sterrenwacht. Hoe kwam hij op die positie terecht?

“Mijn onderzoek in de astronomie betreft wat men gewoonlijk een vallende ster noemt”, zegt hij. “In werkelijkheid zijn het geen sterren, maar eerder meteoren”, legt de uit de Democratische Republiek Congo afkomstige priester-jezuïet uit. 

Pater Kikwaya zoekt nu bijna tien jaar de hemel af naar hemellichamen – asteroïden en kometen – die in de buurt van de aarde komen. 

Voor een kind is dat natuurlijk even eng als aantrekkelijk

Als kind al keek Jean-Baptiste Kikwaya graag naar de hemel. “Ik was erg geïnteresseerd in religie. Wanneer ik naar de hemel keek, voelde ik een zekere verbondenheid met God”, zegt hij, “en ik zocht die nabijheid.”

De populaire uitleg voor meteoren in de Congolese cultuur was verre van bevredigend voor de nieuwsgierigheid van de toekomstige astronoom. “In de populaire verbeelding werden vallende sterren beschouwd als voertuigen die tovenaars gebruikten tijdens hun nachtelijke expedities”, zegt de jezuïet lachend. “Voor een kind is dat natuurlijk even eng als aantrekkelijk.” 

Van theologie naar astronomie

Jean-Baptiste, die sinds zijn puberteit betrokken was bij de kerk, besloot tien hij achttien was om in te treden in de jezuïetenorde. Hij werd naar het noviciaat in Rwanda gestuurd en vertrok daarna alsjonge religieus naar Kinshasa voor de opleiding filosofie in Kimwenza. Na een jaar aan de universiteit van Kinshasa besloten zijn superieuren hem in te schrijven aan de universiteit van Namen, in België, om wiskunde te studeren.

Tijdens zijn masteropleiding kreeg hij de gelegenheid om opnieuw iets te doen met zijn passie voor de sterren. Hij besloot zich te specialiseren in hemelmechanica en zette zo een extra stap in de richting van de astronomie. Maar na het behalen van zijn mastertitel, moest de Congolese jezuïet tijdelijk de sterren verlaten om zijn opleiding voor het priesterschap voort te zetten. Tussen 1994 en 1997 studeerde hij theologie aan het Theologisch Instituut in Parijs. Daarna doceerde hij twee jaar wiskunde en computerwetenschappen in twee instellingen in de Democratische Republiek Congo. In 1998 volgde de priesterwijding in Kinshasa. 

Er is nu zelfs ​​een asteroïde die zijn naam draagt.

In 1999 begon zich voor de jonge priester een carrière in de astronomie af te tekenen. Aan het einde van de eeuw wilde de Vaticaanse Sterrenwacht haar team verjongen en rekruteerde nieuwe leden. Dit wetenschappelijk instituut is toevertrouwd aan de jezuïeten en heeft tot doel onderzoek te doen op het gebied van de astronomie. Zij vroeg alle jezuïetgemeenschappen om kandidaten voor te stellen. Pater Kikwaya kwam al snel bovendrijven. Na het behalen van een diplôme d’études approfondies (DEA) in de astronomie aan het observatorium van Parijs en een master in de theologie, schreef hij zich in voor een Ph.D. in de astronomie aan de Universiteit van Western Ontario in Canada. Hij promoveerde in 2009.

Een asteroïde met de naam Kikwaya 

Pater Kikwaya werkt samen met veel astronomen en in de loop van de jaren heeft hij internationale erkenning gekregen. Een studie uitgevoerd in samenwerking met de Amerikaanse National Aeronautics and Space Administration (NASA) vestigde zijn reputatie op het gebied van astronomie. Er is nu zelfs ​​een asteroïde die zijn naam draagt. “Ik heb werk gedaan waarvan men zegt dat dit een belangrijke wetenschappelijke bijdrage aan het onderzoek in de astronomie is. Dat is de reden waarom men een asteroïde naar mij vernoemd heeft.”