“Causa” naar Vaticaan

Het heeft meer dan 400 jaar geduurd, maar het onderzoek naar de heiligheid van jezuïetenpater Matteo Ricci, de 16e-eeuwse missionaris in China, is weer op de rails. Bisschop Claudio Giuliodori, apostolisch administrator van het bisdom Macerata (Italië), waar pater Ricci werd geboren in 1552, heeft de diocesane fase van het proces tot heiligverklaring op 10 mei 2013 formeel afgesloten. De zaak (causa) gaat nu naar de congregatie voor de heilig- en zaligsprekingsprocessen in het Vaticaan.

Bisschop Giuliodori heeft paus Franciscus, een jezuïet, ontmoet in het Vaticaan in de eerste week van mei. Hij schreef in het bisdomblad van Macerata: “Ik had nooit gedacht dat ik ooit over de zaak van Matteo Ricci zou spreken met een jezuïet die paus geworden is. Na de grote aandacht die Benedictus XVI, die nooit een gelegenheid miste om ons aan te moedigen om de zaak te bevorderen, hebben we nu de vreugde om deze in de handen van een jezuïet te plaatsen.”

De bisschop zei dat toen hij met paus Franciscus sprak over de zaak, de paus de “innovatieve methode van evangelisatie op basis van de inculturatie van het geloof” van Ricci onderstreepte en ook de moed en nederigheid van de missionaris om te leren van de Chinezen.

Pater Ricci overleed in Peking op 11 mei 1610. Na zijn dood volgden eeuwen van kerkelijk debat over in hoeverre een zeer beperkt aantal confucianistische praktijken – met inbegrip van verering van voorouders – eerder kan worden gezien als een aanvaardbaar onderdeel van de Chinese sociale en culturele traditie dan als religieuze praktijken die onverenigbaar zijn met het christendom.

Ter gelegenheid van de 400e sterfdag van Ricci in 2010 zei de toenmalige paus Benedictus dat het leven en de zending van Matteo Ricci een voorbeeld was van “gelukkige synthese van de verkondiging van het Evangelie in dialoog met de cultuur van de mensen die het ontvangen; een voorbeeld van evenwicht tussen leerstellige duidelijkheid en voorzichtige pastorale actie.”

Pater Ricci is ook bekend omdat hij Europese wetenschappelijke instrumenten en kennis heeft gebracht naar China en de wetenschappelijke uitwisseling tussen de twee continenten op gang gebracht heeft – aldus de inmiddels gepensioneerde paus. Maar hij zei ook dat Ricci “niet naar China ging om de wetenschap te brengen, maar om het Evangelie, om God te verkondigen.”

De diocesane fase van de causa van Ricci begon in 1984, maar werd bijna onmiddellijk stopgezet naar aanleiding van vragen over zijn inzet voor het zuivere christendom. Heropend met instemming van het Vaticaan in 2010, is met name veel werk verzet door historici en theologen in de bestudering van de geschriften van Ricci en van degenen die met hem werkten – aldus de website van het bisdom Macerata.