De eerste heilige van Madagascar en de Indische Oceaan

Ignatiaanse familie

Een jezuïet en twee anderen die verbonden waren met de jezuïeten worden vandaag, zondag 21 oktober 2012, heilig verklaard, samen met nog vier andere zaligen. Het gaat over de zalige Jacques Berthieu sj, een Frans missionaris, de zalige Kateri Tekakwitha, die de eerste inheemse Amerikaanse heilige wordt, en de zalige Peter Calungsod, een katholieke leek uit de Filippijnen.

“De Sociëteit is verheugd om dat de Kerk een van de onzen heilig verklaart en hem aldus tot voorbeeld stelt voor al de gelovigen en hen uitnodigt om zijn voorspraak te vragen”, zo schrijft Adolfo Nicolás, Algemeen Overste van de jezuïeten.

Madagascar

Jacques Berthieu werd geboren op 27 november 1838 in Polminhac (Cantal, Frankrijk). Hij stierf de marteldood in Madagascar in 1896. Hij was al 9 jaar diocesaan priester toen hij op de leeftijd van 35 intrad in de Sociëteit van Jezus in 1873. Als missionaris was hij heel succesvol. Hij werd uitgezonden naar Madagascar in 1875. Hij zou er blijven tot aan zijn dood, 21 jaar later.  Hij verdrievoudigde hij het aantal missieposten in het Noorden van het eiland. Meer in het bijzonder zette hij zich in voor de uitbouw van het onderwijs, voor de irrigatie en de tuinbouw en het onderricht in landbouwtechnieken.

Tot de dood

Tijdens een opstand in Ambitatibe vergezelde hij vluchtelingen die wilden ontsnappen aan het geweld. Eerder dan weg te vluchten met zijn paard, verkoos hij om bij zijn mensen te blijven. De Franse kolonel die met zijn troepen voor zijn veiligheid moest instaan, had hem in de steek gelaten omdat de Franse jezuïet hem opmerkingen had gemaakt over zijn gedrag tav de inheemse vrouwen. Berthieu werd op 8 juni 1896 gevangenen genomen en naar het dorp van de aanvallers gebracht, waar de aanvoerder verbleef. Pater Berthieu verwierp het voorstel van de aanvoerder om raadgever te worden van zijn stam. Hij beloofde zijn leven te sparen indien hij zijn geloof afzweerde. Berthieu zei dat hij liever stierf dan ontrouw te zijn aan zijn godsdienst. Hij werd vervolgens aangevallen, geslagen met een bijl en ten slotte gefusilleerd.  Zijn lichaam werd in een rivier geworpen.

Jacques Berthieu sj werd zalig verklaard door Paulus VI op 17 oktober 1965, tijdens het Tweede Vaticaanse Concilie.

Pater Generaal Nicolás schrijft over de nieuwe heilige: “Moge de heilige Geest ons helpen om zelf ook te leven volgens de keuzes van Jacques Berthieu: zijn gedrevenheid voor een uitdagende zending voerde hem naar een ander land, een andere taal, een andere cultuur; zijn persoonlijke verbondenheid met de Heer vertaald in zijn gebed; zijn pastoraal engagement dat zich zowel uitte in broederlijke liefde voor de gelovigen die aan hem waren toevertrouwd als in zijn verlangen om hen te doen groeien in het christelijk leven; en, ten slotte, een leven dat gave was, een keuze die hij elke dag waarmaakte tot in de dood, die hem definitief gelijkvormig maakte aan Christus.”

• Hieronder een video waarin Marc Lindeijer sj de heiligverklaring van Jacques Berthieu sj becommentarieert en een andere met beelden uit de viering van de heiligverklaring.