Jan Stuyt sj nam deel aan de 70ste Procuratorenvergadering in Nairobi.

De 70ste Procuratorenvergadering – een internationale bijeenkomst van vertegenwoordigers van jezuïeten uit de hele wereld, vond plaats van 9 tot 15 juli 2012 in Nairobi.

Het bestuur van en de besluitvorming binnen de jezuïetenorde zijn geen democratische processen waar met meerderheid van stemmen besluiten worden genomen. De oversten bepalen het beleid na raadpleging van de leden. Toch is er een systeem van checks en balances. De leden van de orde kunnen gevraagd en ongevraagd hun mening geven, en de jezuïeten kennende doen ze dat laatste dan ook. Het centrale bestuur staat onder leiding van Pater Generaal, de algemene overste, die om zich heen een raad heeft van twaalf assistenten die meerdere keren per week vergadert.

Vergaderen

Het hoogste gezag in de orde is de Algemene Vergadering van de Orde. Die is in onze meer dan 450-jarige geschiedenis slechts 35 keer bijeen geweest, de laatste keer in 2008. Wanneer er niet een Algemene Vergadering bijeen wordt geroepen is er om de vier jaar een vergadering van procuratoren. Alle 84 provincies van de orde kiezen hiervoor een vertegenwoordiger. Uit Nederland ging Jan Stuyt naar Nairobi en Vlaanderen koos Nicolas Standaert. Het was de 70ste Procuratorenvergadering en de eerste die niet plaats vond in Zuid-Europa. De belangrijkste taak van de vergadering is besluiten of er op korte termijn een Algemene Vergadering moet komen, die bijvoorbeeld een nieuwe algemene overste kan kiezen. Er werd besloten dat die Algemene Vergadering niet bijeengeroepen hoeft te worden. De tweede opdracht van de Procuratorenvergadering is het bespreken van de toestand van de Sociëteit. Die discussies concentreerden zich dit jaar rond onze zending in de wereld en rond het communauteitsleven. Pater Generaal gaf zijn indruk van de Sociëteit na de eerste vier jaar in functie.

Over het algemeen was er behoedzame tevredenheid. Tevredenheid, want wanneer we naar de orde zelf kijken mogen we zeggen dat de orde het goed maakt: er zijn geen onderwerpen die ons verdelen, de meeste jezuïeten werken hard en doen zinvol werk, vaak op moeilijke plaatsen. Toch zeggen we het met flinke terughoudendheid, want onze aantallen blijven teruglopen en de Sociëteit deelt in de wereldwijde crisis van de kerk en van het geloof.

Afrika

Het was een verademing om deze bijeenkomst in Afrika te houden in een springlevende, groeiende kerk die zich inzet voor de verspreiding van het geloof in Christus en voor vrede en verzoening in een door oorlogen geteisterd continent. Ellende te over, en toch een werelddeel dat zindert van de hoop. De liturgie getuigt ervan, de medebroeders zijn enthousiast en jong en de vertegenwoordigers uit het oude Europa waren er stil van. Ik maakte van de gelegenheid gebruik om een priesterwijding bij te wonen in Nairobi die vier uur duurde, en werd opgeluisterd door trommelaars uit Burundi en dansende Masaai. Het was een groots feest. De jezuïetenparochie staat in een sloppenwijk met duizenden krotten. Het feestmaal na de wijding werd gehouden op het sportveld van de parochieschool. Het meeste indruk maakte op mij de stoet van dertig basisgroepen uit deze parochie: elk bestaat uit ongeveer tien families die elkaar steunen door samen te bidden, samen begrafenissen en doopfeesten te financieren, en zo vormen die groepen de betrouwbare pilaren waar de parochie op bouwen kan. De dag erna bezocht ik met een maatschappelijk werkster van de Jesuit Refugee Service vluchtelingen uit Somalië en Burundi die in grote getale in Nairobi zijn neergestreken en grote moeite hebben hun kinderen naar school te sturen en werk te vinden. Een minder vrolijke dag dus, maar wel heel leerzaam en ontroerend in al zijn gastvrijheid. 

Geen Besluiten

Pater Generaal Alfonso Nicolas, de algemene overste, legde in zijn openingstoespraak de nadruk op wat de Paus van de jezuïeten verwacht: studie en verdieping. Dat betekent geen genoegen nemen met makkelijke antwoorden, de spirituele diepgang zoeken en je verstand gebruiken, zeker in geloofszaken. Aan het einde van de vergadering noemde de generaal een derde aspect dat onze manier van werken moet kenmerken: creativiteit. We zijn er niet om te doen wat anderen ook doen, en we bestaan ook niet om beter te doen wat anderen al doen, maar we zijn geroepen om juist andere dingen te doen. Die creativiteit, het gaan van nieuwe wegen, is nodig in onze interne opleiding, in de scholen en in het afbouwen en loslaten van onze grote scholen, uitgeverijen en andere instellingen. Op het persoonlijke vlak is de creativiteit nodig om onze persoonlijke geloofsverdieping aandacht te geven en niet overwerkt te raken.

Terugkijkend is het voor de honderd deelnemers een ervaring geweest van medebroederlijk samenzijn, vriendschappen hernieuwen en geïnspireerd worden. Op bestuurlijk vlak is er weinig besloten – dat kan een bijeenkomst als deze ook niet. Een volgende Algemene Vergadering – die dus nog wel even op zich laat wachten – zal dat wel kunnen doen. Welke onderwerpen daar aan de orde zullen komen? Mogelijk zijn dat onze zending in de wereld en de aanpassing van de structuur van ons internationale besturen en samenwerken.

Jan Stuyt sj