Onderscheiden tussen goed en kwaad, tussen leven en dood

Het woord “geesten” lijkt eerder thuis te horen in een primitieve cultuur dan in een hedendaagse spiritualiteit. Toch kun je niet ontkennen dat op de mens krachten inwerken waarop hij geen greep heeft. Onafhankelijk van zijn wil werken zij op hem in en bewegen hem tot beslissingen. Dit geldt zowel voor individuen als voor groepen en samenlevingen. Het Noorden wordt almaar rijker en het Zuiden almaar armer: hoe komt dat? Niemand wil dit, en toch gebeurt het … Ook in ons persoonlijk leven werken krachten ten leven en krachten ten dode.

Ignatius  van Loyola verpersoonlijkt de oorsprong van die krachten en spreekt van “geesten”. De goede geest beweegt met het oog op wat goed is voor de mens, wat hem helpt “het doel na te streven waarvoor hij geschapen is”. De kwade geest werkt in tegenovergestelde zin. In deze opvatting wordt de mens niet in zichzelf opgesloten en ontdekt hij dat hij niet de enige oorzaak is van het goede of het kwade dat hij doet.

Onderscheiding van de geesten

De verscheidenheid van geesten heeft Ignatius in zijn eigen leven ervaren. Op zijn ziekbed in Loyola droomde hij van indrukwekkende wapenfeiten en amoureuze avonturen. Hij vond er veel genoegen in met deze gedachten te spelen, maar op den duur hield hij er een leeg, ontevreden en verveeld gevoel aan over. Dacht hij daarentegen na over een leven in dienst van God, dan bleef hij daarvan lange tijd vervuld en opgewekt. Dat onderscheid verwonderde hem, hij begon erover na te denken, hij begon de verschillende krachten die in hem aan het werk waren te “onderscheiden”.

Schijf je in voor onze nieuwsbrief

Ook als je de Geestelijke Oefeningen doet, kunnen zich verschillende gemoedstoestanden en innerlijke bewegingen voordoen. Als je je leven confronteert met dat van Christus in het Evangelie, laat dit je immers niet onberoerd. Om deze verschillende gemoedsbewegingen beter aan te voelen en de positieve van de negatieve te onderscheiden ten einde er op een goede manier mee om te gaan, heeft Ignatius een serie richtlijnen uitgewerkt. Met deze “Richtlijnen voor het onderscheiden van de geesten” neemt hij een belangrijke plaats in in een lange traditie van geestelijke literatuur over dit onderwerp.

Onderscheiding van de geesten is een kunst, die je maar door veel ondervinding kunt leren. Daarom is begeleiding essentieel bij het doen van de Geestelijke Oefeningen en in het geestelijk leven in het algemeen. Een ervaren begeleider of begeleidster helpt je klaar te zien in de soms verwarde bewegingen van je innerlijk.

Hieronder kan je kijken en luisteren naar een korte video, eerste in een serie van 8, over de stappen van de onderscheiding van de geesten.

Daaronder een uitvoerige voordracht over de ontdekking van de onderscheiding van de geesten door Ignatius.